Τίτλος: Big Data Architecture
Υπότιτλος: Η Αρχιτεκτονική των Big Data
Φοιτήτρια: Κατερίνα Χριστίνα Αναστασοπούλου
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Βογιατζάκη Μαρία
Τμήμα: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ολοκλήρωση: Σεπτέμβριος 2015
«Πληροφοριακή υπερφόρτωση», «κατακλυσμός δεδομένων», «υπερπλη¬ροφόρηση». Φράσεις σαν και αυτές κάνουν την εμφάνισή τους όλο και πιο συχνά στις συζητήσεις που αφορούν την τεχνολογική εξέλιξη. Πράγματι, οι ποσότητες της πληροφορίας που υπάρχουν στον κόσμο σήμερα φαίνεται να ξεπερνούν την φαντασία. Τα ψηφιακά δεδομένα πολλαπλασιάζονται κα¬θημερινά, με τα μέσα μαζικής δικτύωσης, όπως το Facebook ή το Twitter, να έχουν ρόλο καταλύτη σε αυτή την διαδικασία. Ζούμε σε ένα ψηφιακό σύ¬μπαν που διευρύνεται συνεχώς καθώς τα δεδομένα που παράγονται κάθε μέρα φτάνουν τα 2,5 πεντάκις εκατομμύρια, σύμφωνα με την IBM, αν και είναι προφανές πως ο υπολογισμός της ακριβούς ποσότητάς τους είναι κάτι αδύνατο, αφού ο όγκος τους αυξάνεται ιλιγγιωδώς. Το 90% των δεδο¬μένων που υπάρχουν στον κόσμο σήμερα δημιουργήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια, υποστηρίζουν οι ειδικοί, και προέρχονται εκτός από τα παρα¬δοσιακά μέσα και από άλλα, λιγότερο συνηθισμένα, όπως αισθητήρες που συγκεντρώνουν πληροφορία σχετικά με το κλίμα, αναρτήσεις στα δίκτυα δικτύωσης, ψηφιακές εικόνες και βίντεο, αρχεία συναλλαγών και σήματα GPS προερχόμενα από τα κινητά τηλέφωνα – για να αναφέρουμε μόνο κάποια από αυτά.1 Βέβαια, εκτός από την ποσότητα της πληροφορίας που αυξάνεται καθημερινά, ταυτόχρονα πολλαπλασιάζεται και η υπολογιστική και αποθηκευτική δύναμη των υπολογιστικών συστημάτων, έτσι ώστε να είναι σε θέση να επεξεργαστούν και να διαχειριστούν την πληροφορία αυτή.
Όπως είναι φυσικό, οι εξελίξεις αυτές που αφορούν την πληροφορία και την διαχείρισή της έχουν επηρεάσει πολλούς τομείς της ζωής και συνεχί¬ζουν να προκαλούν αλλαγές καθημερινά. Έχει αλλάξει, όχι μόνο ο τρόπος που οι άνθρωποι ζουν, εργάζονται, επικοινωνούν, αλλά κυρίως έχει αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η πληροφορία, καθώς η αξία της όλο και μεγαλώνει, ο τρόπος που η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται την έρευνα και την επιστήμη και ο τρόπος που οραματίζεται το μέλλον. Η τεχνολογία της πληροφορίας έχει επηρεάσει σχεδόν όλους τους τομείς της ζωής, με απο¬τέλεσμα να τροποποιείται έτσι η αίσθηση του χώρου αλλά και του χρόνου. Οι αλλαγές που προκαλούνται στην κοινωνία μέσω των νέων τεχνολογιών και του διαδικτύου αντανακλώνται στην αντίληψη του ανθρώπου για την πραγματικότητα.
Οι πανταχού παρούσες τεχνολογίες όπως το Internet of Things, το δίκτυο των καθημερινών αντικειμένων που συνδέονται με αισθητήρες μέσω του διαδι¬κτύου και παράγουν δεδομένα κάθε στιγμή που περνά, είναι μόνο μία όψη της κυριαρχίας των τεχνολογιών στην καθημερινή ζωή. Μια πλευρά αυτού που κα¬λείται Πανταχού Παρόν Προγραμματισμός είναι τα Big Data, όρος διευρυμένος που αναφέρεται, είτε σε πολύ μεγάλα σύνολα δεδομένων – μεγάλα αρκετά ώστε να καθιστούν τις παραδοσιακές μεθόδους επεξεργασίας της πληρο¬φορίας ανεπαρκείς – είτε στην ανάλυση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων με σκοπό την εξαγωγή αξίας από αυτά καθώς και την ενεργοποίηση βελ¬τιωμένης λήψης αποφάσεων μέσω εργαλείων πρόβλεψης, διορατικών επι¬νοήσεων και βελτιστοποίησης διαδικασιών.
Αυτού του τύπου η ανάλυση, αποκτά κάθε μέρα μεγαλύτερη σημασία κα¬θώς όλο και περισσότερες εταιρίες επιλέγουν να επενδύσουν στα Big Data, χρησιμοποιείται στην επιστημονική έρευνα αλλά και στην οικονομία, στη διαφήμιση και, κατά κόρον, στο διαδίκτυο. Διαδικτυακοί κολοσσοί, όπως το Google, το Facebook ή το Amazon βασίζουν μεγάλο μέρος των δρα¬στηριοτήτων τους στην ανάλυση Big Data καθώς αποδεικνύεται καθημε¬ρινά ότι πρόκειται ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο. Σαφώς, όπως συμβαίνει με κάθε εργαλείο, η ασύνετη χρήση του εγκυμονεί πολλούς κινδύνους και έτσι πέρα από τον εκθειασμό των Big Data, στον οποίο υποκύπτουν πολλοί ενθουσιώδεις της τεχνολογίας, υπάρχει και μια έντονη κριτική που αφορά την χρήση των δεδομένων, την εκμετάλλευσή τους και τις συνέπειες που η λανθασμένη χρήση τους θα μπορούσε να έχει.
Όσον αφορά, τώρα, τον τομέα της αρχιτεκτονικής, είναι ήδη γνωστό το πώς οι νέες τεχνολογίες έχουν επηρεάσει μέχρι σήμερα τον σχεδιασμό. Αυτό που ο Mario Carpo ονομάζει το πρώτο κύμα του ψηφιακού2 στην αρχιτε¬κτονική της δεκαετίας του 1990, βασίστηκε και χαρακτηρίστηκε ταυτόχρονα από τις ελκυστικές καμπύλες που εύκολα παρήγαγαν τα προγράμματα σχε¬διασμού. Η διαχείριση της αρχιτεκτονικής πληροφορίας επετεύχθη μέσω προγραμμάτων Building Information Modeling, κάτι που οδήγησε στον δια-χωρισμό ανάμεσα στα σχεδιαστικά προγράμματα για πειραματισμό επάνω στην μορφή και στα προγράμματα προερχόμενα από την βιομηχανία του λογισμικού που χρησιμοποιούνταν κυρίως για παραγωγή.
Σήμερα, διανύοντας το, λεγόμενο, δεύτερο κύμα του ψηφιακού στην αρχι¬τεκτονική, τα δεδομένα αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι όμως πλέον με την γραφειοκρατική λογική των προηγούμενων χρόνων. Στο πνεύμα της ανάλυσης Big Data, η αρχιτεκτονική, μεταβαλλόμενη με το πέρασμα του χρόνου για να εκφράσει κάθε φορά τις αξίες της εποχής, δεν θα περάσει αλώβητη από το μετά-επιστημονικό αυτό μοντέλο που ήδη ανανεώνει και εξοπλίζει με νέα εργαλεία τον σύγχρονο ψηφιακό σχεδιασμό. Το διαδίκτυο, ο κατακλυσμός των δεδομένων και τα, όλο και περισσότερο εξελιγμένα, σχεδιαστικά προγράμματα αλλάζουν καθημερινά την αντίληψη για τον σχεδιασμό, καθώς επιτρέπουν και προωθούν την συμμετοχικότητα, την πρακτική του Open Sourcing, το «style of many hands». Η συνέχεια που παρουσιάζεται μεταξύ του σχεδιασμού μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών και της καθοδηγούμενης από υπολογιστές κατασκευής, αντανακλά και επα-ναθεσπίζει εκδοχές του παραδοσιακού, χειρονακτικού και εξατομικευμένου craftsmanship, καθοδηγείται από την διαίσθηση και εκθειάζει την πολυπλοκότητα, την απροσδιοριστία, την ακαταστασία και την μη-γραμμικότητα.
Η ερευνητική αυτή εργασία διατρέχει τη βιβλιο¬γραφία προκειμένου να εξετάσει τη σχέση και την επίδραση που έχει η πληροφορία, και οι αλλαγές που έχει επιφέρει ο κυρίαρχος ρόλος της σήμερα, στην αρχιτεκτονική. Αρχικά, καθορίζεται η έννοια της πληροφορίας, σημασιολογικά και ετυμολογικά, και γίνεται αναφορά στον ρόλο της στην κοινωνία κατά την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας. Έπει¬τα, ορίζονται έννοιες όπως αυτές του Πανταχού Παρόντος Προγραμματισμού και των Big Data και παρουσιάζεται η χρήση τους σήμερα. Στην συ¬νέχεια, αναλύεται η επιρροή της τεχνολογίας της πληροφορίας και των συστημάτων πληροφόρη¬σης στην αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό, στην αντίληψη της έννοιας του χώρου και του χρόνου στην σύγχρονη εποχή με στόχο, μέσω παραδειγ¬μάτων και παρουσίασης των νέων μέσων που δι¬αθέτει ο αρχιτέκτονας, την αποσαφήνιση της νέας αρχιτεκτονικής που αναδύεται στην εποχή των Big Data, του διαδικτύου και των νέων τεχνολογι¬ών, καθώς και του ρόλου του αρχιτέκτονα σε αυτή.
1. Bringing big data to the enterprise’, https://www-01.ibm.com/software/data/bigdata/ what-is-big-data.html
2. Mario Carpo, [2014], Breaking the Curve, on Big Data and Design, February 2014, ARTFORUM INTERNATIONAL, p. 1693
