Τίτλος: Διαστρωματώσεις της μνήμης και σύγχρονος δημόσιος χώρος
Φοιτητές: Δουδωνή Δανάη-Αικατερίνη, Παπαχρήστου Αναστασία
Επιβλέπων καθηγητής: Τζομπανάκης Αλέξιος
Σχολή: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
Φεβρουάριος 2017
Στα τέλη του 18ου αιώνα το ευρωπαϊκό τοπίο κλονίζεται λόγω της
βιομηχανικής επανάστασης και της εμφάνισης του καπιταλιστικού
συστήματος. Οι νέες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που
διαμορφώθηκαν, μετέβαλλαν ριζικά το σκηνικό επηρεάζοντας, όπως είναι
φυσικό, και την ίδια τη δομή της πόλης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η πόλη
να αλλάξει μορφή και χαρακτήρα και να ακολουθήσει και αυτή τις
κοινωνικές καπιταλιστικές επιταγές. Η πόλη τουριστικοποιείται,
εμπορευματοποιείται και απεμπολεί κάθε επαφή με το παρελθόν της, την
ιστορία της, κάνοντας με τον τρόπο αυτό αδύνατη την ουσιαστική εξέλιξη
της. Αυτές οι νέες συνθήκες, οι οποίες αλλοίωσαν σταδιακά την αστική
δομή προϊόντος του χρόνου έθεσαν την ανάγκη της επαναφοράς της
κοινωνικής ταυτότητας της πόλης και της απαλλαγής της από τον
κερδοσκοπικό χαρακτήρα που είχε έως τότε υιοθετήσει. Για τον
επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα και της ιστορικής ταυτότητας της πόλης
κρίνεται απαραίτητη η βαθιά γνώση και ο σεβασμός του παρελθόντος και της
διαδρομής της, στοιχεία αναγκαία για την αφύπνιση της συλλογικής μνήμης
του τόπου και των κατοίκων. Αν και τα εργαλεία ενεργοποίησης της
ιστορικής μνήμης του τόπου είναι αναγκαία και πράγματι οδηγούν στην
αστική αναμόρφωση, η άκριτη προσκόλληση στο παρελθόν και στην παράδοση
κρύβει τον κίνδυνο της οπισθοδρόμησης και της εξιδανίκευσης του
"ένδοξου" παρελθόντος. Πράγματι για ένα σύγχρονο αστικό κέντρο ο
σεβασμός του παρελθόντος και η επιστροφή στις ρίζες θεωρείται
θεμελιώδης, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται όμως ότι συγχρόνως επιβάλλεται η
προσαρμογή στις σύγχρονες βιοτικές κοινωνικές και οικονομικές
απαιτήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους μεταλλάσσουν τα ιστορικά κέντρα
σε κεντρικά σημεία πολιτιστικής, ιστορικής, κοινωνικής δραστηριότητας
και σε πόλους μνήμης. Αυτήν την ανάγκη σύνδεσης του ιστορικού
παρελθόντος με τον σύγχρονο ρυθμό της πόλης και την επίτευξη της
ιστορικής συνέχειας αυτής πραγματεύεται η παρούσα, η οποία έχοντας λάβει
υπόψιν την παραπάνω προβληματική, στοχεύει στην εκτενή παρουσίαση των
τρόπων ανάκτησης των ιστορικών κέντρων των πόλεων και την αφύπνιση της
συλλογικής μνήμης του τόπου, εξετάζοντας ποικίλες στρατηγικές
διαχείρισης των ιστορικών κέντρων και επανένταξης τους στη σύγχρονη
πόλη.
