Ερευνητική εργασία: Συμμετοχικές δράσεις - παρεμβάσεις στον αστικό χώρο: Τα παραδείγματα Tabacalera και Campo de Cenaba της Μαδρίτης
Φοιτήτριες: Παπαδοπούλου Άννα, Μπαμπλέκη Ειρήνη, Πάτκου-Πιτσαλίδου Ευδοκία
Επιβλέποντες Καθηγητές: Πολυχρονόπουλος Δημήτρης, Γρηγοριάδου Μαρία, Μιχαηλίδης Αντώνης
Σχολή: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης | Νοέμβριος 2018
Σήμερα η ανάπτυξη των σύγχρονων πόλεων δεν συμβαδίζει με την υποβάθμιση του αστικού τοπίου, γεγονός που έχει κάνει εντονότερη την ανάγκη για ενεργό συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες διαμόρφωσης και οργάνωσης του αστικού χώρου. Παρατηρούμε ότι δράσεις συμμετοχικού σχεδιασμού κάνουν την εμφάνισή τους και πάλι μέσα στα αστικά κενά. Τα άδεια ΄κουφάρια΄ των πόλεων αποκτούν πάλι περιεχόμενο και επαναπροσδιορίζονται αυτήν τη φορά σύμφωνα με τις ανάγκες των κατοίκων. Η επαγρύπνηση της κοινωνίας, η προώθηση ηθικών αξιών και η ενδυνάμωση του ίδιου του θεσμού της δημοκρατίας είναι μόνο μερικές πτυχές του θετικού αντίκτυπου του φαινομένου στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Η θεωρητική αυτή προσέγγιση εφαρμόζεται με επιτυχία στα δύο παραδείγματα που αναλύουμε στην πόλη της Μαδρίτης γεγονός που αποτέλεσε και το κριτήριο της επιλογής τους. Στη πρώτη περίπτωση αναλύεται το πείραμα για την μετατροπή του παλιού καπνεργοστασίου Tabacalera σε ένα αυτό-διαχειριζόμενο κοινωνικό κέντρο. Το κέντρο αυτό απέκτησε τεράστια συμμετοχή από όλες τις κοινωνικές ομάδες και κατέληξε να είναι βασικό στοιχείο αντίστασης στην τάση εξευγενισμού που έχει αρχίσει να λαμβάνει χώρα στη γειτονιά Lavapies.
Η
δεύτερη περίπτωση αφορά την μετατροπή ενός αστικού κενού σε μία ενεργοποιημένη
αυτοδιαχειριζόμενη πλατεία η οποία εξυπηρετεί τις ανάγκες των κατοίκων και σιγά
σιγά αποκτά υπερτοπικό χαρακτήρα. Η συμμετοχική αυτή δράση για την ανάπλαση και
αναζωογόνηση του χώρου από τους κατοίκους, που ονομάστηκε Campo de Cebada, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της
διεκδίκησης του δικαιώματος στην πόλη. Φανερώνουν τελικά αυτές οι
δράσεις την επιταγή για επαναπροσδιορισμό του σχεδιασμού με βάση την ανθρώπινη
κλίμακα και τις ανθρώπινες ανάγκες; Ποιος είναι ο ρόλος του αρχιτέκτονα στη διεκπεραίωση των συμμετοχικών δράσεων
σχεδιασμού;
Nowadays
the development of modern cities does not correspond with the
degradation of the urban landscape, which has increased the need for
active citizenship in the processes of shaping and organizing the urban
space. It is observed that participatory planning actions reappear in
the urban voids. The empty building shells of the cities acquire once
more content and are redefined, this time according to the needs of the
inhabitants. The vigilance of society, the promotion of moral values and
the strengthening of democracy itself are only a few aspects of the
positive impact of the phenomenon on the society.
This
theoretical approach is successfully applied in the two examples
analyzed in the city of Madrid. In the first case, an experiment is
being analyzed related to the conversion of the old tobacco factory
Tabacalera, into a self-managed social center. This center has gained
enormous participation from all social groups and has become a key
element of resistance to the gentrification that has begun to take place
in Lavapies neighborhood.
The
second case concerns the transformation of an urban void into an
activated self-managed plaza that serves the needs of the inhabitants
and keeps acquiring a wider participation. This action for the
regeneration and revitalization of the area by the residents, named
Campo de Cebada, is a prime example of the claim to the right to the
city. Do
these actions reflect the need for redefining urban design based on
human scale and human needs? What is the role of the architect in the
process of participatory design?
