Ερευνητική εργασία: Από την αναπαράσταση στην παρουσία του
αισθητού: Συναρμογές λογικής και αίσθησης στην εικαστική και αρχιτεκτονική
εικόνα
Φοιτήτριες: Μαρία Γερογιαννάκη, Ευγενία Στρατάκη
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Δήμητρα Χατζησάββα
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Πολυτεχνείου Κρήτης | Ιούλιος 2019
Η εργασία εξετάζει πώς η σύγχρονη
θεωρητική και πολιτική σκέψη για την καλλιτεχνική εικόνα, είτε την
αρχιτεκτονική είτε την εικαστική, μετατοπίζεται από ζητήματα αναπαράστασης σε
θέματα έκφρασης της αίσθησης για τα
πράγματα.
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η
Δυτική σκέψη είναι σε γενικές γραμμές συντεταγμένη με τα δόγματα της ορθής
λογικής και της αναπαράστασης. Η αναπαραστατική σκέψη υπόκειται σε μία σχέση
ιεράρχησης και εξάρτησης καθώς είναι
συνυφασμένη με την υπόθεση ότι υπάρχει ένα «αντικειμενικό» πρωτότυπο -ο
πραγματικός ή ιδεατός κόσμος- με βάση τον οποίο οργανώνεται, δευτερευόντως, η
σκέψη ως αντίγραφό του.
Κάθε αναπαράσταση ορίζει
συγκεκριμένους τρόπους συναρμογής του κόσμου και της οπτικής του, που συνήθως
συνδέεται με την οπτική αντίληψη. Η
όραση ωστόσο, δεν αποτελεί κάποιο φυσιολογικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου
αλλά «κατασκευάζεται» εντός κοινωνικών,
πολιτισμικών πλαισίων και διαμορφώνεται μέσω τεχνολογικών και αφηγηματικών
τακτικών και μέσων που προσδιορίζουν την κατεύθυνση του βλέμματος.
Το οπτικό όλο στη δυτική λογική
συσχετισμένο με την αναπαραστατική ιδιότητα της αρχιτεκτονικής (μορφολογική,
στυλιστική, τυπολογική, κ.τ.λ.), οργανώνεται και συντίθεται σύμφωνα με κλειστά
συστήματα σκέψης και έκφρασης καθώς αυτά παράγουν αλλά και προϋποθέτουν
σταθερές αφηγήσεις και ταυτότητες. Η αρχιτεκτονική συλλαμβάνεται με όρους
απεικονιστικής φόρμας προκαλώντας έτσι την εξασθένιση της δημιουργικής σκέψης
και πράξης για τον χώρο. Παράλληλα, στο ευρύτερο καλλιτεχνικό πεδίο, τα έργα
τέχνης αντιμετωπίζονται ως αυτόνομες οντότητες που πριμοδοτούν την οπτική
εμπειρία έναντι άλλων τάξεων της εμπειρίας.
Στόχος της εργασίας είναι η
απεμπλοκή της συνθετικής σκέψης από αντιλήψεις και εικόνες που την αιχμαλωτίζουν
στην αναπαραγωγή στερεότυπων, εξετάζοντας εναλλακτικές θεωρήσεις της εικόνας.
Σε αυτές τις εναλλακτικές εκφάνσεις του αισθητού διερευνώνται οι τρόποι με τους
οποίους η σύγχρονη σκέψη μπορεί να αποσταθεροποιήσει τις κυρίαρχες αφηγήσεις
που η αναπαράσταση επιβάλλει.
