Φοιτήτριες: Μακρή Ξανθίππη, Θωμά Φωτεινή
Επιβλέπων Καθηγητής: Τζομπανάκης Αλέξιος
Σχολή: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
Ημερομηνία Παρουσίασης: Νοέμβριος 2016
Έπειτα από τη βιομηχανική επανάσταση, τους τελευταίους δύο αιώνες,
βρίσκεται στο κοινωνικό προσκήνιο το φαινόμενο της αστικοποίησης. Ένα
φαινόμενο που επηρεάστηκε από την αλλαγή της παραγωγικής βάσης της
εποχής και ακολούθησε τις ανάγκες και απαιτήσεις της. Αυτό είχε ως
αποτέλεσμα η πόλη, το άστυ, να αλλάξει μορφή, δεδομένα και να
ακολουθήσει και αυτή τις κοινωνικές καπιταλιστικές προσταγές. Η πόλη,
έκτος από χρηματοπιστωτικό κέντρο και πηγή θέσεων εργασίας, έγινε και
πρόσφορο έδαφος για κοινωνικές επαναστάσεις, για συνδιαλλαγή,
αλληλεγγύη, αντίσταση, διαμάχη. Μέχρι και σήμερα ο αστικός δημόσιος
χώρος αποτελεί έναν χώρο όπου αντικατοπτρίζεται η καθημερινή ζωή της
κοινωνίας. Είναι ένας κόμβος συνάντησης όλων των κοινωνικών ομάδων,
διαφορετικών χαρακτηριστικών και συμπεριφορών, διαφορετικών ταυτοτήτων,
οι οποίες αποδίδουν και διαφορετικό χαρακτήρα στις περιοχές της πόλης.
Αυτή, όμως, η ποικιλομορφία και η έννοια του διαφορετικού που έχει
επιβληθεί, προκαλεί πολλές φορές το αίσθημα του φόβου, της αδιαφορίας
και της ανάγκης για επιβολή προς το «έτερο». Ο κοινωνικός διαχωρισμός
είναι μια φυσική απόρροια όλων των παραπάνω, και λόγω της σχέσης και
αλληλεπίδρασης του αστικού χώρου με την κοινωνία, μεταφράζεται και
χωρικά. Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται και στην Ελλάδα. Παρ’ όλο που η
κοινωνική και ιστορική εξέλιξή της παρουσίασε αρκετές διαφορές από τις
χώρες της Δύσης, σήμερα ακολουθεί τα ίδια κοινωνικά, οικονομικά,
πολιτισμικά και πολιτικά μοντέλα ανάπτυξης. Μπορεί να μην παρατηρούνται
φαινόμενα γκετοποίησης ως χωρικό επακόλουθο του κοινωνικού διαχωρισμού,
το φαινόμενο όμως δεν παύει να υπάρχει και να καθορίζει αστικές
συμπεριφορές. Ο κάθετος διαχωρισμός στις πολυκατοικίες της αντιπαροχής
τις δεκαετίες του ‘50-‘60, μέχρι και ο συνολικός χαρακτηρισμός περιοχών,
γειτονιών, πλατειών ως «απαγορευμένες» για τους «ντόπιους», ή ακόμα και
ο αποκλεισμός συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων από αυτές μέσω της
διαδικασίας του εξευγενισμού, είναι δείγματα ύπαρξης του χωρικού
κοινωνικού διαχωρισμού και στην Ελλάδα. Την Ελλάδα της κρίσης, στην
οποία όλα τα κοινωνικά φαινόμενα, ενώ προϋπήρχαν, έχουν οξυνθεί και αυτό
διαφαίνεται και στον δημόσιο, κοινόχρηστο, κοινωνικό χώρο κυρίως της
πρωτεύουσας όπου και έχει συσσωρευτεί το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού
πληθυσμού.
