Τίτλος: Η εγγραφή της δημόσιας ζωής της κοινότητας στην πολεοδομία του οικισμού και η κρίση της πόλης|Mελέτη περίπτωσης: η Χώρα της Τζιας
Φοιτήτρια: Καμπουρίδου Βασιλική
Επιβλέπων Καθηγητής: Γιώργος Σαρηγιάννης
Σχολή: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης: Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2016
Περπατώντας στην Χώρα της Τζιας (Ιουλίδα), διατρέχει κανείς μια σειρά
από άγνωστα στοιχεία για την σύγχρονη πολεοδομία. Το δομημένο περιβάλλον
προσκαλεί τον χρήστη του δημόσιου χώρου να κατοικήσει (1) σε αυτόν, να
τον χρησιμοποιήσει, να τον βιώσει. Δεν αναφέρομαι στους προκαθορισμένους δημόσιους χώρους (πλατείες, προαύλια εκκλησιών,
κρηναϊκά συγκροτήματα), οι οποίοι βεβαίως και αποπνέουν την ταυτότητα
της δημόσιας ζωής, αλλά για στοιχειά διάχυτα στον οικιστικό ιστό. Μέσα
στο σφικτό πλέγμα των κατοικιών του οικισμού, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός
χώρος εμπλέκονται συνεχώς σε μία αλληλένδετη οργανική σχέση, έτσι που
τα όρια μεταξύ τους να μοιάζουν αδιάφορα. Το δομημένο περιβάλλον της
Χώρας της Τζιας κατασκευάστηκε από τους κατοίκους του ώστε να προωθεί
μια ζωή κοινότητας, όχι ορμώμενης από κάποιον προσυμφωνημένο σχεδιασμό
αλλά με αφετηρία παράγοντες της καθημερινότητας των τότε κατοίκων. Με τη
σειρά του, το ίδιο το δομημένο περιβάλλον, κατασκεύασε για τους
κατοίκους του μια δημόσια ζωή.
Ωστόσο η κοινωνική συνθήκη που (οικο)δόμησε την αστική συγκέντρωση της
Χώρας της Τζιας είναι κατά πολύ διαφοροποιημένη στο τώρα. Το μείγμα
ευγενών ενετών, νησιωτών αγροτών και εποίκων έχει αντικατασταθεί με το
σημερινό κοινωνικό μείγμα των τζιωτών, τουριστών, παραθεριστών και
εργαζομένων του νησιού. Πώς ένα κοινωνικό σύνολο βιώνει και κατοικεί
έναν χώρο που κατασκεύασε ένα εκ βάθρων διαφορετικό κοινωνικό σύνολο?
Μαζί με την αλλαγή της σύνθεσης του κοινωνικού συνόλου αλλάζουν και οι
ανάγκες του. Μπορεί το παλαιόδμητο αστικό περιβάλλον να καλύψει τις
ανάγκες του νέου κοινωνικού συνόλου?
Μήπως μιλάμε για μιαν άλλη πόλη που βρίσκεται σε κρίση? Πέρα από τις
πρωτεύουσες και μητροπόλεις, οι μικρές αστικές συγκεντρώσεις ζουν στο
όριο ανάμεσα στην ιδέα της σύγχρονης πόλης και τα χαρακτηριστικά που
υπαγορεύει η τοπογραφία και η ιστορία τους. Οι νησιωτικοί αστικοί
οικισμοί εκκρεμούν ανάμεσα στην σχέση τους με γη και θάλασσα, την
ιστορική τους μνήμη (που περνάει μέσα από την εποχή του βιομηχανικού
αιγαίου) και τις επιρροές έξωθεν με αποκορύφωμα τον τουρισμό που απαιτεί
και αλλάζει τη φυσιογνωμία τους.
1. Ο όρος “κατοίκηση” δεν αναφέρεται στη δραστηριότητας της στέγασης σε οίκημα. Ο όρος “κατοίκηση” ή η φράση “κατοίκηση ενός χώρου”, αναφέρεται στις δραστηριότητες χρησιμοποίησης & βίωσης ενός χώρου στο πεδίο της καθημερινότητάς του. Ακόμη αναφέρεται στην οργανική νοηματοδότηση του χώρου, ως παράγωγο μιας διαδικασίας συνδιαλλαγής ανάμεσα στον χώρο, τον χρόνο & τον χρήστη του: όποιον κατοικεί τον χώρο.
Καμπουρίδου Β. 2016
