Ε111.19 | Το ένδυμα και το περίβλημα ως φορείς κοινωνικού μηνύματος

Τίτλος: “Το ένδυμα και το περίβλημα ως φορείς κοινωνικού μηνύματος.”

Φοιτήτρια: Δήμητρα Δόλλα

Επιβλέποντες καθηγητές: Σταύρος Δενδρινός, Κωνσταντίνος Κεβεντζίδης, Νικόλαος Θωμάς

Σχολή: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης - Πολυτεχνική Σχολή - Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Χρονολογία: Οκτώβριος 2019

Τόσο η αρχιτεκτονική όσο και η μόδα ασχολούνται με το να παρέχουν μια μορφή “στέγης” και προστασίας στον άνθρωπο. Η “στέγη” στην αρχιτεκτονική αναφέρεται στο κτίριο, την δημιουργία, δηλαδή, αναγκαίων συνθηκών διαβίωσης μέσα σε ένα κτιριακό κέλυφος. Ενώ στην μόδα, η “στέγη” μεταφέρεται στο επίπεδο του ανθρώπινου σώματος, με σκοπό την κάλυψη και προστασία του σώματος με το ένδυμα. Αυτή η σχέση μεταξύ μόδας και αρχιτεκτονικής έγκειται στην δημιουργική διαδικασία σχεδιασμού που κάνει τους δύο αυτούς κλάδους να μοιράζονται τα ίδια όρια: Οι αρχιτέκτονες και οι σχεδιαστές μόδας επιδιώκουν να δημιουργήσουν “τέλειες”, άνετες και αισθητικές μορφές για το ανθρώπινο σώμα.  Με λίγα λόγια, το ανθρώπινο σώμα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα σπίτι και η μόδα ως έναν τοίχο του σπιτιού αυτού, ενώ η αρχιτεκτονική είναι το ίδιο το σώμα και το σπίτι το περίβλημα αυτού του σώματος.

Η ερευνητική αυτή εργασία θέτει ως στόχο τη διερεύνηση της μορφής, του περιβλήματος και του κελύφους ως φορείς περιεχομένου και κοινωνικού μηνύματος.

> Τι συμβαίνει,όταν η μορφή, το ένδυμα, το περίβλημα, το κέλυφος, σηματοδοτούν πρωτίστως το περιεχόμενο και υπερβαίνουν την ανάγκη της κάλυψης θεμελιωδών αναγκών;

> Τι συμβαίνει όταν επιχειρούν να εκφράσουν ιδεολογίες, και κοινωνικά ή πολιτιστικά μηνύματα υπερβαίνοντας τα όρια της λειτουργικότητας;

> Πώς επηρεάζεται η υπόσταση του έργου όταν η μορφή ενοχλεί - διαμορφώνει μη χρηστικές μορφές για να εκφράσει μια υφιστάμενη συνθήκη;

Στην βάση της έρευνας βρίσκεται η μορφή και το περιεχόμενο ως κεντρικά αντικείμενα ανάλυσης στη λογοτεχνική θεωρία και τη φιλοσοφία. Συγκεκριμένα, η έρευνα επικεντρώνεται σε θεωρητικές προσεγγίσεις σχετικά με τη μορφή και το περιεχόμενο των Samuel Taylor Coleridge, Oscar Wilde και κάποιων εκπροσώπων του Φορμαλισμού - Fredric Jameson, Georg Lukacs και Susan Sontag - Immanuel Kant και Leon Trotsky.

Στη συνέχεια, αναλύεται ο τρόπος που αλληλεπιδρά η μορφή με το περιεχόμενο στην αρχιτεκτονική και τη μόδα. αναλύεται η μορφή με περιεχόμενο τον άνθρωπο - το ανθρώπινο σώμα, τις ανθρώπινες σχέσεις, εμπειρίες. Οι μορφές με περιεχόμενο τον άνθρωπο που επιλέγονται είναι αυτές του Issey Miyake με τις σειρές Pleats Please και A-POC (A Piece of Cloth), αυτές του Do-Ho Suh με την έκθεση Passage/s και αυτές του Sou Fujimoto με το House NA.  Παρέχοντας μια ήπια μορφή, με σκοπό τη μετάβαση των ιδεών του δημιουργού γύρω από τον άνθρωπο, ο θεατής αντιλαμβάνεται ουσιαστικά το περιεχόμενο στο οποίο αναφέρεται, με την παροχή νέας οπτικής σε ζητήματα γύρω από τον τρόπο ζωής.

Μετέπειτα, αναλύεται ο τρόπος που μια μορφή μετατρέπεται σε ένα μανιφέστο, δηλαδή τον τρόπο που μέσω της μορφής έρχεται στο επίκεντρο ένα κοινωνικό φαινόμενο. Για την μορφή με περιεχόμενο την ιδεολογική έκφραση επιλέγονται οι μορφές του Alexander McQueen στην έκθεση Savage Beauty και του Daniel Libeskind στο Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας Δρέσδης. Προσπαθώντας να τονίσουν το ‘χάος’ στα κοινωνικά βιώματα των ανθρώπων, εκφράζουν πετυχημένα την κοινωνική κρίση μέσα από άγριες και επιθετικές μορφές. Το κοινωνικό μανιφέστο της μορφής, δημιουργεί έντονα συναισθήματα στον θεατή, προκαλώντας τον να προβληματιστεί απέναντι σε ζητήματα κοινωνικής πραγματικότητας και κρίσης, οπτικοποιώντας με την κοινωνική κρίση με μια ‘ηχηρή’ μορφή.

Βλέποντας την αντίθεση τους, η οποία πηγάζει κυρίως από την αντίθεση στο ίδιο τους το περιεχόμενο, καμία μορφή δεν αποσπάται απο το περιεχόμενο της. Αν αποσπαστεί η μορφή απο το περιεχόμενο, τότε η μορφή χάνει το νόημα της, τον σκοπό της και μένει ως κάτι άυλο και απομονωμένο - μια σκέψη χωρίς έκφραση δεν μπορεί να μεταδοθεί απο άνθρωπο σε άνθρωπο. Η διάσπαση τους δημιουργεί ένα θεμελιώδες πρόβλημα - όταν το περιεχόμενο δεν εκφράζεται με μια μορφή, τότε δεν υπάρχει η έκφραση του κοινωνικού μηνύματος.