Ερευνητική εργασία: Ευέλικτη Κατοικία: από την Παραδοσιακή Ιαπωνική
Αρχιτεκτονική στην Ελεύθερη Κάτοψη, την Πολλαπλότητα και τον Σύγχρονο
Μετατρέψιμο Χώρο
Επιμέλεια: Ζωή Μήλα
Επιβλέπων: Αλέξανδρος Βαζάκας
Σχολή: Πολυτεχνείο Κρήτης,
2019
Βασικός
σκοπός της εργασίας είναι η ανάλυση του όρου της ευελιξίας και η ανάδειξη της
διαχρονικής ανάγκης του ανθρώπου ο χώρος – κατοικία να μεταβάλλεται ανάλογα με
τις υπάρχουσες συνθήκες. Αυτό επιτυγχάνεται
μέσω ενός ταξιδιού στο χρόνο που ξεκινάει από την παραδοσιακή ιαπωνική
αρχιτεκτονική και φιλοσοφία και καταλήγει στη σύγχρονη εποχή, αναδεικνύοντας τη
σχέση αλληλεπίδρασης που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον ιαπωνικό πολιτισμό και το
Μοντέρνο Κίνημα όπου τέθηκαν οι βάσεις για την ευέλικτη αρχιτεκτονική όπως έχει
διαμορφωθεί σήμερα.
Στην αρχή διερευνάται
η έννοια της ευελιξίας στην κατασκευή καθώς επίσης και αυτή των ανθρώπινων
αναγκών και πως αυτές οι δύο σχετίζονται. Επιπλέον παρουσιάζονται αναλυτικά οι
κατασκευαστικές τεχνικές με τις οποίες επιτυγχάνεται η ευελιξία σε ένα κτήριο,
όπως η ελεύθερη κάτοψη, η πολλαπλότητα, η αοριστία, ο ατελής, ο πλεονάζων
και ο μετατρέψιμος χώρος, έννοιες που
θυμίζουν αρκετά τη παραδοσιακή ιαπωνική κατοικία.
Έτσι στο
δεύτερο μέρος της εργασίας ερευνώνται τα
βασικά στοιχεία της ιαπωνικής φιλοσοφίας που προέρχονται από την θρησκεία και
την φιλοσοφία του Ζεν, όπως η απλότητα της κατασκευής, η σχέση της με την φύση, η
έννοια του κενού-ma και η ευέλικτη δομή της παραδοσιακής κατοικίας. Μέσα από
τις δύο παράλληλες αναλύσεις που πραγματοποιούνται στα δύο αυτά κεφάλαια
εντοπίζονται και αναδεικνύονται κοινά στοιχεία φτάνοντας έτσι στο συμπέρασμα
ότι η ιαπωνική αρχιτεκτονική αποτέλεσε την παρακαταθήκη για την ευέλικτη
αρχιτεκτονική.
Στη συνέχεια
της εργασίας αυτή η συνθήκη τεκμηριώνεται ακόμη περισσότερο μέσω της σχέσης επιρροής
που αναπτύχθηκε μέσα στο χρόνο ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, δηλαδή ανάμεσα στην
Ιαπωνία και το Μοντέρνο Κίνημα. Η ιαπωνική κουλτούρα χρησιμοποιήθηκε ως
εφαλτήριο στο έργο σπουδαίων αρχιτεκτόνων όπως ο FrankLloydWright , o
MiesvanderRohe, o LeCorbusier, o BrunoTaut, ο WalterGropius, o RichardNeutra
και οι Eames.Ερευνάται η σχέση τους με την Ιαπωνία και τα στοιχειά που
προσδίδουν την ιαπωνικότητα και την ευελιξία στις κατόψεις τους. Καθώς επίσης
αναλύεται και το κίνημα του Μεταβολισμού στην Ιαπωνία, το οποίο συνδυάζοντας τις
παραδοσιακές αρχές με αυτές του Μοντέρνου Κινήματος, δημιούργησε μια νέα
αρχιτεκτονική με τα στοιχεία του χρόνου, της μεταβολής και της
αντικαταστασιμότητας.
Συνοψίζοντας,
στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξουμε την διαχρονική ανάγκη του
ανθρώπου για μεταβολή, ειδικά στη σύγχρονη κοινωνία όπου οι αλλαγές
συντελούνται με ταχύτατους ρυθμούς, καθώς
και την εγκατάλειψη του φονξιοναλιστικού μοντέλου κατοικίας. Αναλύοντας τις
έννοιες της «ιαπωνικότητας» και της
ευελιξίας διαπιστώνουμε ότι παρουσιάζονται σταθερά μέσα στο χρόνο από το
Μοντέρνο Κίνημα μέχρι και σήμερα με αποτέλεσμα να τις συναντάμε σε έργα
σύγχρονων αρχιτεκτόνων όπως ο ShigeruBan.
