Ερευνητική εργασία: Ψυχανάλυση & Κινηματογράφος [Μελετώντας το έργο του Wes Anderson]
Φοιτήτριες:
Δεληβοριά Αναστασία & Φελέκη Ευθυμία
Επιβλέπουσα
καθηγήτρια: Χαρίκλεια Γυιόκα
Σχολή: Αρχιτεκτονική Σχολή ΑΠΘ, 2020
Στην παρούσα ερευνητική εργασία μελετάται το
κινηματογραφικό έργο του WesAnderson υπό το πρίσμα της ψυχανάλυσης. Συγκεκριμένα,
προσεγγίζεται το έργο αυτό τόσο ως δημιουργική διαδικασία όσο και ως σχέση (
έργο- δημιουργός, έργο – θεατής).
Αρχικά, αναφέρονται κάποιες βασικές ψυχαναλυτικές
θεωρίες, όπως αυτές εκφράστηκαν από τους: SigmundFreud, CarlJung και JacquesLacan, έτσι ώστε να τεθούν οι βάσεις και οι κύριες έννοιες
πάνω στις οποίες θα εξειδικεύσουμε μετέπειτα την έρευνά μας. Στη συνέχεια,
αναλύεται μια ποικιλία διαφορετικών και άλλοτε αντικρουόμενων θεωριών, κυρίως
των δεκαετιών του 70’ και του 80’ που χρησιμοποίησαν την ψυχανάλυση ως μέσο για
την ανάλυση τόσο κινηματογραφικών έργων όσο και της κινηματογραφικής
δημιουργίας στο σύνολό της. Ιδιαίτερα εστιάζουμε στις θεωρίες των LouisBaudry και ChristianMetz που ανέπτυξαν την «Θεωρία του Μηχανισμού», και στην
φεμινιστική προσέγγιση της LauraMulvey που άσκησε κριτική στην θεωρία των προηγούμενων,
εντάσσοντας ενεργά στις αναλύσεις της την γυναίκα, τόσο ως αναπαράσταση όσο και
ως φυσική οντότητα (θεατής, δημιουργός). Τέλος, αναφέρονται και κάποιες ακόμα
θεωρίες μετά την Mulvey πάλι από φεμινίστριες της εποχής. Φυσικά, στο πλαίσιο
της προπτυχιακής αυτής εργασίας δεν θεωρήθηκε σκόπιμο να αναλωθεί μεγάλη έκταση
κειμένου στην εκτενή κάλυψη όλων των θεωριών που αναπτύχθηκαν σχετικά με τον
ψυχαναλυτικό κινηματογράφο (μιας και κάτι τέτοιο δεν αποτελεί και τον σκοπό
αυτής της έρευνας), και έτσι επιλέχθηκαν στοχευμένα κάποιες θεωρίες- κόμβοι που
επαναπροσδιορίζουν τους όρους της μελέτης και συζήτησης σχετικά με το θέμα.
Περνώντας στο επόμενο κεφάλαιο, γίνεται μια σύντομη
αναφορά στην βιογραφία του WesAnderson αλλά και μια σύντομη περιγραφή του κινηματογραφικού
έργου του έτσι ώστε στην συνέχεια να ξεκινήσει η μελέτη του υπό το πρίσμα της
ψυχανάλυσης. Το έργο του μελετάται τόσο ως καλλιτεχνική δημιουργία όσο κι ως
σχέση με τον δημιουργό του. Γίνεται μια προσπάθεια σύνδεσης της βιογραφίας του Anderson με τις απεικονίσεις και τα μέσα που χρησιμοποιεί, ως μια
μορφή αντικατοπτρισμού της ψυχικής του υπόστασης.
Το τελευταίο κεφάλαιο θεωρήθηκε αναγκαίο να εστιάσει
πλήρως στην θεματική του δέκτη- θεατή, μιας και αυτό είναι ίσως και το πιο
αμφιλεγόμενο κομμάτι κάθε ανάλυσης. Γίνεται μια προσπάθεια προσδιορισμού της έννοιας
δέκτης-θεατής αλλά και συγκεκριμενοποίηση του τι σημαίνει αυτό στο σήμερα.
Έμφαση δίνεται και στην σχέση που δημιουργείται μεταξύ ενός κινηματογραφικού
έργου και αυτών που το παρακολουθούν, πάντα χρησιμοποιώντας τις διάφορες
ψυχαναλυτικές θεωρίες εργαλειακά για τον προσδιορισμό και την μελέτη της.
Κύριος στόχος αυτής της ενότητας δεν αποτελεί μια κατηγορηματική απάντηση
σχετικά με την φύση και την σχέση μεταξύ του θεατή και της ταινίας στο σήμερα,
αλλά η διατύπωση ερωτημάτων εφαρμοσμένων στα νέα δεδομένα του τεχνολογικά
εξελιγμένου σήμερα.
